عرشه فولادی

در این نوشتار سعی داریم یکی از انواع سازه فولادی پر کاربرد که در ساخت انواع سقف در ساختمان ها استفاده می شود یعنی عرشه فولادی را معرفی کنیم و به بررسی اجمالی مقوله های مرتبط با آن از جمله جنس ورق عرشه فولادی، مزایای و معایب آن، کاربردها، اجزای تشکیل دهنده و مراحل اجرای عرشه فولادی آن بپردازیم.

مقدمه

مصالح فلزی در صنعت ساخت و ساز جز موارد پرمصرف و کاربردی است. فلزات بصورت خالص یا بصورت ترکیبی با آلیاژ های مختلف بصورت مصالح ساختمانی مختلف در مقاطع فولاد ساز تولید می شوند و برای احداث یک سازه فلزی مورد استفاده قرار می گیرند. از جمله مهمترین این مصالح می توان به تیرآهن، میلگرد، انواع پروفیل ها و ورق های فولادی اشاره کرد. ورق های فولادی یا فلزی یکی از مصالح پرکاربرد می باشد که در ساخت سقف عرشه فولادی در ساختمان ها استفاده می شود.

عرشه فولادی چیست؟

عرشه فولادی  (Metal Deck) محصولی فلزی است که از ورق های فلزی و گالوانیزه ذوزنقه ای شکل و برش گیرها (گل میخ) ساخته شده است. این سازه در واقع جایگزین تیرچه های سقفی شده است. ورق عرشه فولادی به دو دسته عرشه کفی (Floor deck) و عرشه سقفی (Roof Deck) تقسیم می شوند که در پوشش انواع سقف و کف ساختمان کاربرد دارند. جنس ورق عرشه فولادی از گالوانیزه بوده و در برابر رطوبت، نفوذ آب و ساییدگی مقاومت دارد.

در ابتدا از این ورق های گالوانیزه در سقف بعنوان قالب استفاده می شد و نقش حمل کننده بار و بتن را برعهده داشت تا بعد ها که نقش آن تغییر کرد و این ورقه ها را به تیرچه ها متصل کردند و امروزه به آن سقف عرشه فولادی می گویند.

پیشینه تاریخی عرشه فولادی

با برسی اسناد و شواهد تاریخی در این زمینه به این مساله برخوردیم که اولین بار در قرن 19 میلادی مهندسی به نام هنری پالمر با بهینه سازی ورق گالوانیزه از آن در ساخت سازه فلزی استفاده کرد، سپس در سال 1939 سازمان انیستیتو سقفی فولادی (SDI) با گردآوری و تصویب یک برنامه جامع استاندارد و اعمال یک سری اصلاحات و تغییرات بر روی این محصول فولادی، آن را برای استفاده در سقف بناها معرفی کرد و در نهایت در اواخر قرن 20 میلادی این سیستم توسط کمپانی های مطرح و شناخته شده در سراسر جهان به عنوان یک سازه نوین با فناوری روز با کاربردهای فراوان به رسمیت شناخته شد.

اجزا و الحاقات عرشه فولادی

عرشه فولادی بعنوان یک سازه فولادی نوین برای استفاده در ساخت سقف بنا از اجزای مختلفی تشکیل شده است از مهمترین اجزای این سازه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

ورق گالوانیزه

در اجرای عرشه فولادی از ورق های گالوانیزه با ضخامت 8/0 تا 2/1 میلی متر استفاده می شود، سپس ورق عرشه فولادی توسط دستگاه فرمینگ به روش نورد سرد، فرم مخصوص گرفته و به شکل ذوزنقه درآمده است تا درنهایت به عنوان فولاد کششی مورد استفاده قرار گیرند.

برش گیر ها یا گل میخ

در هنگام ساخت این سازه ورق های گالوانیزه در کنار هم قرار می گیرند سپس به جهت جلوگیری از تغییر حالت و بلند شدن ورق ها می بایست این ورقه ها توسط عاملی مهار شوند و در محل مورد نظر ثابت شوند. این عامل همان گل میخ ها می باشند. این گل میخ ها که در واقع نقش برش گیر ورق ها را برعهده دارند توسط دستگاه جوش قوس الکتریکی به تیرهای سازه متصل می شوند.

ورق گاتر یا فلاشینگ

این ورق ها نقش پوشاندن نقاط مختلف و درز بین ورق های گالوانیزه در لبه سقف عرشه فولادی را برعهده دارند از کاربرد های آن می توان به حائلی برای جلوگیری از آب و غبار و همچنین به عاملی برای زیبایی نمای سازه و قاب برای بتن اشاره کرد.

میلگرد

طبق آیین نامه استاندارد ساختمان سازی به جهت جلوگیری از ترک خوردن بتن سقف عرشه فولادی باید از محورهایی از میلگرد در آرماتور بندی سازه استفاده کرد.

بتن

بعد از اتصال محورهای میلگرد تزریق بتن برای مسطح کردن کردن و تشکیل سیستم نهایی به شبکه میلگردها آغاز می شود.

پیچ ها

برای متصل کردن تسمه های فولادی به ورق ها گاتر و ورق های بکار رفته در سقف ها از پیچ ها استفاده می شوند.

مراحل اجرای عرشه فولادی:

این سازه بعنوان شبکه ای مرکب از مصالح مختلف برای پیاده سازی دارای چندین مرحله می باشد مهمترین مراحل اجرای این سازه فولادی عبارتند از:

1. طراحی نقشه های مربوط به سازه در کارگاه: اولین مرحله برای اجرای عرشه فولادی طراحی نقشه های مربوط به تمامی عناصر دخیل در ساخت طبق آیین نامه های استاندارد است.
2. اتصال ورق ها: در مرحله دوم طبق نقشه های طراحی شده و مکان نصب تیر ها و ستون ها، ورق های گالوانیزه در مکان مناسب نصب و متصل می شوند.
3. جوشکاری برش گیر ها: درنهایت در مرحله آخر فضای بین ورقه ها وبرش گیر ها طی فرایند جوشکاری بهم متصل می شوند.

مزایای عرشه فولادی:

این سازه امروزه بدلیل مزایای فوق العاده بعنوان پرکاربردترین سیستم ساخت سقف در سازه ها و بنا ها استفاده می شود که از جمله مهمترین این مزایا می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. سرعت نصب و پیاده سازی بالا و از نظر زمانی و اقتصادی نسبت به سایر روش های ساخت برتری قابل توجه ای دارد.
2. مقاومت و استحکام بالا در برابر زمین لرزه و حریق.
3. بدلیل اینکه کیفیت قطعات و اتصالات در کارگاه از جنبه های مختلف کنترل می شود دقت در اجرا و مونتاژ سازه بسیار بالاست و تلفات انسانی آن بسیار کم است.
4. به دلیل بکارگیری ورق های گالوانیزه وزن سازه بسیار سبک می باشد و در مصرف بتن صرفه جویی می شود.
5. از نظر فنی و کیفی مورد تایید وزارت مسکن و شهرسازی و سازمان نظام مهندسی می باشد.
6. قابلیت تزریق بتن در سازه برای تمامی طبقات بصورت همزمان میسر است.

معایب عرشه فولادی

با تمامی محاسنی که در مورد این سازه ذکر شد این سیستم در مواقعی نادر معایبی نیز مشاهده شده است از جمله اینکه سقف عرشه فولادی مناسب سازه های فلزی می باشد و برای سازه های بتنی نیازمند اعمال تغییرات و اصلاحاتی می باشد و همچنین اگر سقف به درستی نصب و متصل نشود لرزش های بسیاری خواهد داشت.

کاربرد های عرشه فولادی

امروزه با مشخص شدن هرچه بیشتر مزایای فوق العاده این سازه استفاده از آن در صنعت ساخت و ساز به وفور دیده می شود بیشترین کاربرد آن را در موارد زیر می توان دید:

• بناهای صنعتی و انبارها
• مجمتع های ورزشی و ورزشگاه ها
• مجتمع های آموزشی و مدارس
• مجتمع های تجاری و مال ها
• بناهای مسکونی
• سینما و آمفی تئاترها
• ساخت بناهای مربوط به صنایع و انبارها

کلام اخر

در این نوشتار سعی بر این داشتیم تا عرشه فولادی بعنوان یکی از سیستم های پرکاربرد و مفید از انواع سازه های فولادی را معرفی کنیم و مقوله های مربوط به آن از جمله مزایا و معایب، کاربردها، پیشینه تاریخی و اجزای آن را بصورت خلاصه بررسی کنیم امید است مطالب بیان که توسط دپارتمان سئو سایت اتود تهیه شده، مفید واقع شده باشد.